چرخش سیاسی پایه ای کنگره دوازدهم پ.ک.ک و پیامدهای آن بخش دوم رحمان حسین زاده

چرخش سیاسی پایه ای کنگره دوازدهم پ.ک.ک و پیامدهای آن
بخش دوم
رحمان حسین زاده
در بخش اول اشاره کردم، قرارهای کنگره دوازدهم پ.ک.ک تصمیم روتین و نرمالی نیست، بلکه چرخش پایه ای استراتژیک، سیاسی و حتی تاکتیکی و ساختاری در جنبش موسوم به “جنبش آپوئیستی” است. این چرخش را در کنگره اخیر در سه محور فرموله و تصویب کرده اند. از جمله پایان دادن به فعالیت مسلحانه، اعلام آتش بس یکجانبه، انحلال پ.ک.ک. هر کس با روند تغییر و تحولات سیاسی و سازمانی و پراتیکی پ.ک.ک از آغاز دهه نود میلادی قرن بیستم آشنا باشد، متوجه است، این تصمیمات بدون پیشینه و تازه نیست. مسئله اینست جهان بینی، استراتژی، تاکتیکها، شیوه کار و فعالیت و حتی ساختار سازمانی که پ.ک.ک در کنگره اولش به سال ١٩٧٨ براساس آنها تاسیس شد، از آغاز دهه نود قرن بیستم تا کنون تمامأ دستخوش تحولات جدی شده است.فاکتورهای زمینه ساز این چرخش سیاسی بنیادی بر خلاف بعضی تبیین های سطحی اساسأ درون سازمانی و یا محدود نگرانه تر صرفأ حاصل فشارهای تحمیل شده از درون زندان بر اوجالان و تصمیم فردی او نیست.
شروع چرخش هویتی، استراتژیک توسط اوجالان قبل از زندان
تغییرات مورد اشاره جهانی، منطقه ای و تحولات اقتصادی سیاسی در ترکیه و کردستان ترکیه که در بخش اول اشاره کردم، زمینه ساز چرخشهای فکری سیاسی اوجالان و کل رهبری پ.ک.ک شد. تحت تأثیر این تحولات اولین چرخش مهم سیاسی شخص اوجالان و رهبری پ.ک.ک در سال ١٩٩٣ با اعلام آمادگی برای ورود به پروسه سازش و مذاکره با دولت مرکزی ترکیه و قبول آتش بس یکجانبه با ارتش ترکیه اتفاق افتاد. معنای عملی این دگرگونی سیاسی در قدم اول کنارگذاشتن استراتژی و خواست “استقلال” کردستان و به لحاظ عملی تمایل به پایان دادن به روش و تاکتیک فعالیت مسلحانه در شروع دهه نود میلادی و قبل از ربودن و به زندان افتادن اوجالان است. در فاز بعدی در نتیجه فشارهای دولت ترکیه و بندوبستی که با دولت سوریه دوره حافظ اسد صورت گرفت، اوجالان و کل موجودیت علنی و نظامی پ.ک.ک در سالهای ٩٨ و ٩٩ مجبور به ترکیه سوریه شدند. پشت جبهه دیرینه و اساسی خود را از دست دادند. این واقعه پایه های ضرورت تداوم فعالیت مسلحانه گریلایی پ.ک.ک را لرزاند. سپس در توطئه آدم ربایی بین المللی اوجالان دستگیر و به زندان ایمرالی منتقل شد. این سلسله وقایع فشارها،بن بستها و تنگناهای مهمی را به پ.ک.ک تحمیل کرد. با در نظرگرفتن این مجموعه عوامل چرخش بزرگ نظری و سیاسی اوجالان رهبر بلامنازع جنبش وسیع آپوئیستی و پ.ک.ک قابل توضیح است. دیدگاههای جدید اوجالان که نطفه های شکل گیری آن همانطور که اشاره کردم به سالهای ١٩٩٣ برمیگردد و در دفاعیاتش در بیدادگاههای حکومت سرکوبگر ترکیه تکمیلترش کرد. سپس در کتاب “مانیفست تمدن دمکراتیک” تدوین نهایی شده است. تز محوری نظریات جدید اوجالان رد نظریه تمامأ ناسیونالیستی”دولت- ملت” و ارائه طرحهای بینابینی و نامنسجم و سیالی چون “کنفدرالیسم، سیستم خودمدیریتی و …. ” این طرحهای نامنسجم و در خود متناقض در عمل نشان داد مانع روند سازش مورد نظر اوجالان با دولت ترکیه است. به این دلیل اوجالان در مهمترین تصمیم خود یعنی پیام ٢٧ فوریه ٢٠٢٥ کتبأ و رسمأ طرحهای “کنفدرالیسم، سیستم خود مدیریتی و اتونومی و … را کنار گذاشته و بدیل “جامعه دمکراتیک” را برجسته میکند. بر “دمکراتیزه کردن” جامعه ترکیه همراه با فاشیسم حاکم همچون باخچه لی و اردوغان پافشاری میکند.
پاسخ بن بست
علت مقبولیت و استقبال صفوف پ.ک.ک از دیدگاههای جدید اوجالان برخلاف پروپاگاند سمپاتهای متعصب این جریان و یا تحلیلگران سطحی نه از سر مضمون تئوریک جدی و علمی که فاقد کمترین ارزش تئوریک و علمی است، بلکه ارزش مصرف آن پاسخی برای برون رفت از بن بست هویتی و سیاسی و عملی است که پ.ک.ک در آن گرفتار آمده است. به این دلیل با استقبال کل صفوف پ.ک.ک و کنگره دوازدهم آن جریان روبرو شده است. اوجالان و بقیه اعضای رهبری و صفوف آن جریان سالها است متوجه اند که کل استراتژی و سیاست و تاکتیک و شیوه فعالیت و سبک کار و حتی ساختاری که پ.ک.ک براساس آن تأسیس شد، تغییر کرده است. فعالیت مسلحانه به بن رسیده است. طبیعی است منطبق با این شرایط انحلال پ.ک.ک و اعلام رسمی پایان فعالیت مسلحانه پاسخ طبیعی به بن بست کنونی است. طبیعی است که اوجالان از حزبش بخواهد در قامت و فرمت منطبق با افق و سیاست جدید و کنونی او، در واقع شیفت کردن به حزب سیاسی “قانونمند و پارلمانی در چهارچوب قانون اساسی اندک تعدیل یافته حکومت ترکیه در قبال مسئله کرد”، فرمتی شبیه حزب “ده م پارتی” به فعالیت ادامه دهند و یا به آن بپیوندند. به نظر اوجالان و کنگره دوازدهم این روند مسیر شکستن بن بست کنونی و هموار کردن مسیرسازش با حکومت مرکزی است. آیا پ.ک.ک با آلترناتیو های دیگری برای تداوم فعالیت سیاسی نظامی کنونی خود روبرو است؟ آیا حکومت مستبد و شوونیست مذهبی ترکیه قدم در مسیر این سازش برمیدارد؟ و نهایتأ چند درس پایه ای این رویداد جدید یک شاخه بزرگ سیاسی و نظامی جنبش ملی کرد، چیست؟ در بخش بعدی به آنها میپردازیم.
(متن کتبی سخنرانی رحمان حسین زاده در کلاپ هاوس شورای همکاری نیروهای چپ و کمونیست کردستان)
***